Vilnius is hot! Onlangs werd de hoofdstad van Litouwen verkozen tot Europese Groene hoofdstad 2025 en de Lonely Planet riep de stad uit tot beste reisbestemming van Europa voor 2025. Reden genoeg om eens te gaan bekijken wat deze stad zoal te bieden heeft. Wij bezochten Vilnius in de zomer van 2024, als onderdeel van een rondreis door de drie Baltische landen. Ik kan je zeggen: deze stad verdient absoluut meer bekendheid, want Vilnius is echt een verrassende bestemming vol geschiedenis, cultuur en verborgen pareltjes.
Als ik terugkijk op onze rondreis door de Baltische landen, dan kan ik in alle oprechtheid zeggen dat Vilnius mijn favoriete plek was van alles wat we tijdens de reis hebben bezocht. De grootste Universiteit van Litouwen staat in deze stad, dus dat doet wel wat met sfeer. De middeleeuwse binnenstad is bovendien opgenomen op de UNESCO-werelderfgoedlijst en dat is niet voor niets. Het is een opvallende groene stad en het is hier bovendien erg sfeervol met veel smalle straatjes met kinderkopjes en een geweldige mix van gotische, renaissance, klassieke en moderne gebouwen.
De stad telt ontzettend veel prachtige kerken, waarvan sommigen herbestemd zijn tot bijv. museum. Ook vind je hier het Grootvorstelijk paleis, veel gezellige restaurants en café’s. Een voordeel: alle faciliteiten voor toeristen zijn er al, maar toch is het nog niet zo druk. Bovendien is een verblijf hier nog heel goed betaalbaar. In dit artikel geef ik je mijn tips voor een heerlijk weekend in Vilnius.
Aankomst: eerste indruk van de stad
Kom je aan het einde van de middag of begin van de avond aan? Dan is het heel leuk om meteen de stad in te duiken om wat eerste indrukken op te doen. Het centrum van Vilnius is bezaaid met leuke terrasjes en er is veel leven op straat.
Poort van het Morgenrood
Deze poort werd gebouwd in de 16 eeuw als onderdeel van de verdedigingswerken van de stad. Het is nu de enige overgebleven stadspoort van de oorspronkelijke 10 en via deze poort loop je zo het stadscentrum binnen. De poort (die ook wel Poort van Dageraad genoemd wordt) is ‘s avonds prachtig verlicht, maar dan is deze wel afgesloten. In de kapel boven de poort wordt een icon van de Maagd Maria bewaard, dus het is een trekpleister voor pelgrims. Overdag kun je er dus ook binnen gaan kijken. Tijdens ons bezoek was er een mis bezig voor pelgrims.
Kathedraalplein
Een van de plekken die meteen opvalt in de oude stad is het Kathedraalplein. Hier vind je de Kathedraal van Vilnius (waarvan de officiële naam ‘De kathedraal van St. Stanislav en St. Vladislav’ is). Dit is de belangrijkste rooms-katholieke kathedraal van Litouwen. De klokkentoren, die er schuin voor staat, was in de 14e eeuw een verdedigingstoren. De kathedraal is met name van buiten een mooi gebouw dat je niet kunt missen.
Na het bekijken van wat eerste bezienswaardigheden is het tijd voor een terrasje voor een Litouws biertje of wat eten. Wij namen plaats op het terras van 12 Istorijų voor een cocktail.
Dag 1: Vilnius is een stad vol historie en prachtige uitzichtpunten
Start je dag met een wandeling door de historische binnenstad (Senamiestis), die op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Een van de dingen die wij altijd leuk vinden is een free walking tour, waarbij je gegidst wordt door locals en betaalt met een fooi. Wij boekten onze tour bij ‘Vilnius with locals’ en in ruim 2 uur liepen we door de oude stad. Het leuke van zo’n tour is trouwens dat de gids ons ook nog allerlei plekjes liet zien die we anders niet zouden vinden.
Stikliu-straat
We bezochten tijdens de tour onder meer de voormalige Joodse wijk, waarvan de Stikliu-straat (Stiklių gatvė) ooit het centrale deel was. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden hier bijna 100.000 Joden, wat neerkomt op zo’n 45% van de totale bevolking. Tijdens de oorlog werd meer dan 90% vermoord. In deze wijk en straat zijn verschillende tekenen te zien die doen herinneren aan wat was, bijvoorbeeld aan de verschillende soorten bestrating in één straat. Maar eigenlijk is er hier vooral veel veranderd ten opzichte van toen. De Stikliu-straat is nu namelijk een verzameling van leuke boetiekjes, café’s en restaurants. Zeker de moeite waard om langs te lopen!
Gediminasheuvel en toren
Vilnius heeft verschillende mogelijkheden om een panoramisch uitzicht over de stad te krijgen. Veel mensen beklimmen de 48 meter hoge Gediminas-toren, een overblijfsel van een burcht die ooit op de 40 meter hoge Gediminasheuvel in Vilnius lag. Er is een museum in de toren dat je kunt bezoeken.
Tickets om de toren te beklimmen zijn €8,- per volwassene (prijzen: 2024). Je kunt eventueel ook een kabelbaan nemen om de heuvel op te komen. Ik begrijp van veel mensen dat vooral zonsondergang een mooi moment is om hier langs te gaan. Maar toch zou ik je iets anders aanbevelen.. dus lees even verder!
De klokkentoren van de Sint-Johanneskerk en de Universiteit van Vilnius
Wij hebben de Gediminas-toren niet beklommen, maar gingen in de plaats daarvan naar de campus van de Universiteit van Vilnius. Deze universiteit is opgericht in 1579 en daarmee een van de oudste universiteiten van Europa. Het is een prachtig gebouw met een eigen kerk: de prachtige Sint-Johanneskerk.
Naast de ingang van de kerk vind je de 68 meter hoge klokkentoren. En dan nu mijn tip: Deze kun je voor €5,- per persoon (prijzen: 2024) beklimmen! Deze toren is dagelijks geopend van half mei tot eind oktober en ligt midden in de oude stad. Daardoor heb je een veel mooier 360 graden uitzicht over de stad én kijk je uit op de mooie Gediminas-toren. Dat is twee voor de prijs van één! Let op: de trappetjes in de toren zijn vrij smal, maar er is ook een lift die je een stuk omhoog brengt. Je moet wel een beetje goed ter been zijn en niet teveel hoogtevrees hebben.
Literatų gatvė
Tijdens onze wandeling door de stad kwamen we door de Literatų gatvė (de literatuurstraat). In dit smalle steegje staat een muur met iets meer dan 200 artistieke installaties, gewijd aan schrijvers die in Vilnius hebben gewoond of op een andere manier hun stempel op de stad hebben gedrukt. Het is een klein openluchtmuseum! Ieder kunstwerkje is genummerd, waardoor je online zou kunnen opzoeken wie het werk heeft gemaakt. Ik vond het geweldig om hier rustig langs te lopen en alles te bekijken.
Sint-Annakerk
Deze gotische kerk is heel anders dan andere kerken in Vilnius en naar mijn mening een van de mooiste kerken van de stad. Het werkelijk prachtige gebouw werd gebouwd aan het eind van de 15 eeuw / begin van de 16 eeuw.. Er zijn 33 soorten baksteen gebruikt om het te bouwen. Er bestaat een legende dat Napoleon de kerk mee wilde nemen naar Frankrijk omdat hij deze zo mooi vond, maar het is natuurlijk de vraag of dat echt waar is.
Meer lezen over bijzondere bestemmingen? Mijn tips voor Rovaniemi (in de zomer)
De artistieke wijk Užupis
Daarna is hetijd om Užupis te ontdekken, een artistieke wijk die zichzelf op 1 april 1997 heeft uitgeroepen tot een onafhankelijke republiek (en dat wordt gedoogd). Het heeft zelfs zijn eigen vlag (of eigenlijk 4: één voor ieder seizoen), volkslied president en ministers. Er is ook een eigen grondwet, die vertaald in 23 talen te vinden is op plaquettes in de hoofdstraat. De leukste ‘regel’? Iedereen heeft het recht om lui te zijn en stroopwafels te eten. Kan ik mij helemaal in vinden.
In Užupis vind je talloze kunstgaleries en boetiekjes van lokale ontwerpers en kunstenaars. Natuurlijk ook veel (hele bijzondere, af en toe) straatkunst en hippe café’s. Het is echt een leuke buurt om lekker doorheen te struinen. Durf jij natte voeten te halen en plaats te nemen op de schommel in de rivier, voordat je ergens op het terras plaatsneemt voor een drankje?
Tip: Je kunt zelfs een stempel in je paspoort krijgen als je langsgaat bij het informatiecentrum. Deze wordt internationaal natuurlijk niet erkend.
Three crosses monument
Vanuit Užupis slenter je langs de rivier naar het Three crosses monument in het Kalnųpark. Sinds de 17e eeuw staan hier kruisen in verschillende vormen, ter nagedachtenis aan een gewelddadige confrontatie tussen heidenen en franciscanen, enkele honderden jaren geleden. Het is een kort klimmetje omhoog over een steile trap, maar het uitzicht vanaf hier is prachtig. Dat alleen al is reden om even naar boven te lopen.
In de avond: Litouwse specialiteiten proeven
In het bruisende centrum van Vilnius vind je een breed aanbod aan restaurants, koffiezaakjes en café’s. Enkele straatjes waar je zeker goed terecht kunt zijn Didžioji straat, Pilies straat en Savičiaus straat.
Zin om de authentieke Litouwse keuken te proberen? Probeer cepelinai (gevulde aardappelknödel) of kibinai (pasteitjes gevuld met vlees of kaas). Ik kan het restaurant GABI erg aanbevelen (Šv. Mykolo straat 6). Hier aten wij op advies van een local, nadat we vroegen om een restaurant waar de hond mee naar binnen mocht. Het is een schattig restaurant dat de originele Litouwse keuken serveert en (nog) niet echt is ingesteld op toeristen. Let op: vegetarisch betekent hier ‘geen vlees, dus vis’.
Dag 2: Cultuur, natuur en ontspanning in Trakai
Een nieuwe dag, vol mogelijkheden! Vanmiddag gaan we de stad uit, maar er zijn meerdere musea in Vilnius die zeer de moeite zijn. Bezoek bijvoorbeeld de oude KGB gevangenis en museum van vrijheid. Dit is een indrukwekkende en aangrijpende plek die de geschiedenis van Litouwen tijdens de Sovjettijd belicht. Een andere interessante optie is het Grootvorstelijk Paleis van Vilnius waar je meer leert over de koninklijke geschiedenis van het land.
Trakai en het sprookjesachtige kasteel
In de middag is het tijd voor een uitstapje naar Trakai. Dit idyllische stadje ligt op slechts 30 minuten ten noordwesten van Vilnius. Het ligt tussen talloze meren en is vooral bekend door het 14e-eeuwse kasteel op een eiland in het Galvé meer. Dit kasteel, dat gekenmerkt wordt door van rode bakstenen, was ooit een militair kasteel en werd daarna woonresidentie van de Dukes van Litouwen om daarna te veranderen in een gevangenis. Het raakte in verval en is pas in de 20e eeuw in fases weer hersteld in de oude stijl.
Tip: Trakai is vanuit Vilnius eenvoudig te bereiken met de bus of trein, voor ongeveer 2,50 – 3 euro per persoon enkele reis.
Rondom het kasteel is van alles te doen. Er zijn restaurants en winkeltjes, maar je kunt er ook bootjes en waterfietsen huren. Het gebied staat bekend als een van de meest toeristische trekpleisters van Litouwen. Let op: het kan dus erg druk zijn… en dat merk je vooral als het erg warm is en veel mensen hier een zwem- en zonplekje opzoeken. Het kan dus zijn dat je even moet wachten voor je een plekje kunt vinden bij een restaurant als je ‘s avonds wilt eten, houd daar rekening mee.
Angelu Kalva
Ben je met de auto? Rijd dan op de terugweg naar Vilnius langs de Hill of Angels (Angelu Kalva). In 2009 werd er ter ere van de 1000e verjaardag van Litouwen een voorstel gedaan om op deze Heuvel 10 houten beelden van Engelen te plaatsen, waarbij iedere engel een andere eeuw vertegenwoordigde. Er was echter zoveel interesse voor het project, dat er al snel veel meer beelden stonden.
Inmiddels staan er meer dan 40 houten engelen in allerlei formaten én enkele houten kruizen met heiligen erop. Ze vertegenwoordigen waarden als vrede, hoop, liefde en meer. Het is heel rustgevend om hier rond te lopen (zeker aan het einde van de dag), maar ook wel een beetje gek.
Cocktails en rooftop bars
Terug in Vilnius? Sluit de dag af met een drankje. Bezoek bijvoorbeeld een hippe cocktailbar zoals Nineteen18 of geniet van het uitzicht bij Skybar. Wij per toeval kwamen terecht bij het barretje Vincent (gelegen aan de Savičiaus gatvė), dat helemaal in het teken stond van Vincent van Gogh. Voor ons als Brabanders extra leuk natuurlijk én het leverde een geanimeerd gesprek op met de super opgewekte en vriendelijke ober.
Handige tips voor je trip naar Vilnius
Vilnius is een compacte stad, die je eenvoudig te voet kunt verkennen. De meeste bezienswaardigheden liggen dicht bij elkaar in en rondom de oude stad.
- Hoe kom je in Vilnius? Vanuit Nederland kun je Vilnius gemakkelijk bereiken met een directe vlucht van 2:15 uur vanaf Amsterdam of Eindhoven. Vanaf het vliegveld neem je eenvoudig de bus of een taxi (Bolt of Uber) naar de oude stad. Maar het is ook een perfecte stop tijdens een rondreis met de auto in de baltische landen, zoals wij gedaan hebben.
- Hoeveel dagen heb je nodig voor Vilnius?
Een weekend (2-3 dagen) is voldoende voor een goede eerste indruk, maar langer blijven geeft je de kans om ook de omgeving te ontdekken. - Betalen: In Litouwen betaalt men met de Euro. Vrijwel overal konden we met de pinpas (of Apple Pay) betalen, contant geld was eigenlijk niet nodig.
- Openbaar vervoer: De stad is compact en goed te voet te verkennen, maar bussen en taxi’s zijn betaalbaar en handig voor langere afstanden.
- Vegetarisch eten? Mijn ervaring hiermee was dubbel. De Litouwse keuken bestaat oorspronkelijk vooral uit veel vlees en voor veel restaurants betekent ‘vegetarisch’ dat je een visgerecht krijgt. Het aanbod aan vegetarische én veganistische restaurants groeit echter wel hard, dus er zijn zeker wel opties, bijvoorbeeld in Užupis.
- Beste reistijd: De beste periode om naar Vilnius af te reizen is april tot en met oktober. De winters zijn vaak relatief droog en koud, terwijl het in de zomer behoorlijk warm kan worden (28 graden tijdens ons verblijf in augustus 2024). In de winter heb je er wel een sprookjesachtige kerstsfeer met mooie kerstmarkten.
- Hondvriendelijk? Onze ervaring is dat Vilnius zeer hondvriendelijk is. Sowieso zijn Litouwers over het algemeen gek op honden. In veel café’s, restaurants en winkels zijn honden meer dan welkom.
Conclusie over een citytrip Vilnius
Vilnius is wat mij betreft een verrassend veelzijdige bestemming met een rijke geschiedenis, prachtige architectuur en een levendige sfeer. Ik heb tijdens ons verblijf een aantal locals gesproken en zeker veel jongeren spreken erg goed Engels en willen dolgraag vertellen over hun cultuur, geschiedenis en toekomstideeën. Een oudere generatie spreekt soms wat minder goed Engels en dan gaat de communicatie meer met handen en voeten.
Ons verblijf maakte me wel duidelijk dat of je nu van cultuur, natuur, hippe hotspots of lekker eten houdt: je vindt het allemaal in de Litouwse hoofdstad. Een weekend is genoeg om verliefd te worden op deze bestemming.. en misschien wil je wel terugkomen voor meer. Plan je bezoek en laat je verrassen door deze parel!
Overnachten in Vilnius
Als je zoekt naar accommodaties in Vilnius, heb je de keuze uit een royaal aanbod in alle prijsklassen. Je vindt hier zowel budgetvriendelijke hostels als schattige hotelletjes. Hieronder heb ik een paar interessante opties voor je geselecteerd:
Domus Maria
Hotel Domus Maria is gevestigd in een voormalig klooster in de oude binnenstad van Vilnius. Je kunt je auto tegen betaling (12 euro per dag) veilig parkeren op een binnenpleintje van het hotel (reserveren vereist). De goed onderhouden kamers zijn rustig en WiFi is gratis.
Klik hier om direct je kamer te boeken.
Stay Vilnius hotel
Het Stay Vilnius hotel ligt heel centraal op 5-10 minuten lopen vanaf het treinstation. Moderne kamers en gemakkelijke self check-in zorgen voor een soepel verblijf.
Klik hier om direct je kamer te boeken.
Downtown Forest Hostel & Camping
Liever een hostel? Kijk dan eens bij Downtown Forest Hotel. Deze accommodatie met gezellige kamers ligt op 10 minuten lopen van de binnenstad, vlakbij de Sint-Anna kerk. Er is ook een ruimte tuin, een bar en een kampeerterrein.
Klik hier om direct je kamer te boeken.
Ga je graag op reis met een reisgids in de hand? Dan vind je deze misschien wel handig: