Uit verschillende onderzoeken blijkt dat in 2017 één op de zeven werknemers kampt met een burn-out. Mocht je het beeld hebben dat dat vooral veertigers met een midlifecrisis zijn: dat klopt niet. Het zijn juist opvallend veel twintigers die thuis komen te zitten met ernstige stressgerelateerde klachten: ruim 240.000. Een heftig getal. Ook mij overkwam het in 2015. Ik sprak er amper over op mijn blog, maar de oplettende lezer heeft het destijds vast opgepikt. Het was een heftige tijd, maar door mijn eigen ervaring weet ik dat rust, zelfreflectie, positiviteit en bewustwording ervoor zorgen dat je er zeker weer bovenop kunt komen. Ik heb heel sterk het gevoel dat mijn burn-out mijn leven op positieve wijze heeft beïnvloed. Het heeft gezorgd voor enorme persoonlijke groei én vormde een waardevolle les. Ik vertel je vandaag dan ook graag wat ik geleerd heb van mijn burn-out, juist om ook die positieve kant te belichten.
1. Nee zeggen tegen een ander, is ja zeggen tegen jezelf
Iedereen die ooit te maken heeft gehad met een burn-out zal dit punt wel herkennen. Jarenlang vond ik het heel moeilijk om nee te zeggen, bang als ik was om mensen teleur te stellen. Ik wilde dat de mensen om mij heen blij waren en was bang dat mensen mij niet meer zouden mogen als ik nee zou zeggen. Dacht dat mensen mij meer zouden respecteren als ik alles altijd meteen toezegde en regelde. Dat betekende dat ik regelmatig over mijn eigen grenzen heen ging en wensen van anderen boven mijn eigen behoefte plaatste. Een van de belangrijkste lessen die ik door mijn burn-out leerde, is dat nee zeggen tegen een ander betekent dat je voor jezelf kiest. En dat is helemaal niet verkeerd, maar juist goed! Door grenzen te stellen weten mensen waar ze aan toe zijn bij jou. Ook merkte ik dat af en toe nee zeggen er ook voor zorgt dat ik veel bewuster ja zeg tegen andere dingen. En dat maakt niet alleen mijn leven leuker, maar ook het leven van mijn omgeving. Win win!
2. Je hoeft niet altijd alles zelf te doen
Punt twee sluit een klein beetje aan op punt één. Ik vond het moeilijk om nee te zeggen en wrong mijzelf in allerlei bochten om problemen zelf op te lossen. Ik wilde van niemand afhankelijk zijn en vooral aan mijzelf en de buitenwereld laten zien dat ik het allemaal zelf wel kon. Maar halloooo!?! Dat gaat dus niet. GRENZEN STELLEN. Soms is het juist goed om een kwestie bij een collega neer te leggen, of je problemen te bespreken met iemand anders. Er zijn altijd mensen om je heen die je willen en kunnen helpen. Twee weten meer dan één en ook jij bent niet perfect of een allesweter. Iemand anders kan dat probleem dus waarschijnlijk ook wel oplossen. Misschien niet op exact dezelfde manier als dat jij het zou doen (misschien zelfs wel beter, daar al eens aan gedacht?), maar one way or another komt het altijd goed.
3. Luisteren naar je gevoel is héél belangrijk
Tijdens mijn universitaire studie, tijdens mijn werk: ik was vooral met mijn hoofd bezig. Nadenken, rationaliseren. Vertrouwen op mijn gevoel was iets dat er een beetje bij inschoot: ik vergat het gewoon. Ik wilde graag alles beredeneren en vond dat overal wel een oplossing voor te bedenken moest zijn. Ik wilde totale controle en alleen keuzes maken die ik voor mijzelf kon onderbouwen en die productief waren. Het resultaat: nachtenlang piekeren en keuzes maken waar ik soms toch niet achter stond.
Vooral het volgen van pilateslessen, maar ook het bewust inbouwen van andere rustmomenten deden mij realiseren dat mijn lichaam en mijn intuïtie mij stiekem veel meer vertellen dan ik mij altijd gerealiseerd had. Ik ben en blijf een persoon die houdt van feiten en onderbouwde argumenten, maar merk ook steeds vaker dat luisteren naar mijn gevoel mij een hoop oplevert. En dat is heel bijzonder om te merken! Extra plus: ik slaap sindsdien ook een heel stuk beter!
4. Moeten of willen? Doen wat ik leuk vind
Jarenlang leefde ik op lijstjes met moetjes. Wat ik daarmee bedoel te zeggen is dat ik vooral een hoop moest van mijzelf. Ik maakte ellenlange lijstjes met van alles dat ik moest doen. Perfect moest doen ook nog, want voor minder dan een 10 gaan we niet he? Maar uiteindelijk maakt dat het leven niet perse leuker. Wat ik écht leuk vond om te doen? Geen idee, daar had ik mij destijds al heel lang niet meer mee bezig gehouden. Tijdens mijn herstel kieperde ik alle lijstjes de prullenbak in en leerde ik om bewust te kiezen voor dingen die ik echt leuk vind. Een spontaan weekend weg of het bezoeken van een festival? Een sessie in de sportschool skippen omdat ik liever lekker nog even in bed blijf liggen? Drankjes doen met een vriendin en het veel te laat maken? In mijn eentje een lange wandeling maken omdat ik voel dat ik behoefte heb aan rust? Een avond met een boek op de bank, terwijl de badkamer dringend toe is aan een schrobbeurt? Dikke pech, morgen weer een dag. In tegenstelling tot wat ik lange tijd deed ga ik erop uit, doe sociale contacten op en lééf. Zo fijn!
Overigens heb je natuurlijk altijd verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld op je werk of thuis. Maar daarvoor geldt het principe net zo goed: waarom blijven hangen in een baan die je niet gelukkig maakt? Waar je iedere dag met lood in je schoenen naartoe gaat of die je totaal geen energie meer geeft? Ik stapte vorig jaar december over naar de werkgever waar ik nu voor werk en hoewel er heus wel eens dagen zijn dat ik wat meer stress ervaar, ben ik echt gelukkiger dan ooit. Ik mag veel leuke projecten oppakken en haal een heleboel energie uit mijn baan. Dat is wat telt voor mij! In drukke tijden val ik trouwens heus nog wel eens terug op lijstjes, simpelweg omdat ze dan wat houvast geven. Maar verder probeer ik dus meer op mijn gevoel af te gaan en vaker ja te zeggen tegen wat ik leuk vind.
5. Leven in het nu en loslaten
Daarmee ben ik meteen aangekomen bij een van de laatste dingen die ik geleerd heb van mijn burn-out. Of eigenlijk die ik hier wil bespreken, want ik leerde nog veel meer (maar dan zou ik beter meteen kunnen beginnen aan een boek). Leven in het nu! Door alle lijstjes, plannen en overpeinzingen was ik nooit daar waar ik was. Ik was fysiek misschien wel aanwezig, maar met mijn hoofd zat ik altijd ergens anders. Altijd piekeren, altijd tien stappen vooruit denken. Inmiddels is dat heel anders. Ik probeer dingen veel meer over me heen te laten komen, te laten gebeuren. Me minder zorgen te maken. Omdat ik heb gemerkt dat het me vaker dan ik ooit had durven dromen juist alleen maar mooie, nieuwe ervaringen en ontmoetingen brengt. Tja, soms lopen dingen niet zoals ik gehoopt had. Ik weet dat ik in sommige situaties snel overprikkeld kan raken. Daardoor moet ik soms eerder een festival verlaten om naar huis te gaan dan gehoopt. Maar so be it, volgende keer beter. De uren die ik er wel was waren toch leuk? Dat is ook heel wat waard.
Afgelopen weekend was ik met mijn vriend een weekend in Luxemburg. Geen moment heb ik gedacht aan de taken die op mijn werk op mij lagen te wachten, of dat ik de garage moest bellen voor een afspraak om mijn auto te laten keuren. Ik was daar, in Luxemburg, met hem. Aan het genieten van het moois dat we zagen, aan het genieten van de tijd met elkaar. Geen zorgen, gewoon ervaren. Daardoor kan ik met volle teugen genieten van zo’n weekend. Het maakt je relatie ook nog eens veel beter, nog zo’n bonuspunt.
6. Rust nemen
Nog eentje dan. Een hele belangrijke, zelfs! Rust nemen is key om je goed te voelen. Ik kan wel blijven doorgaan, avonden lang doorwerken en korte nachten maken, maar heeft mijn werkgever niet veel meer aan mij als ik fris en energiek ben? Gaat bergen verzetten niet veel makkelijker als je goed uitgerust bent? Rennen van afspraak naar afspraak: ja, het gebeurt mij nog steeds. Hoe leuk ze ook zijn, uiteindelijk kost het toch energie. Dus heel bewust komen er ook regelmatig kruizen in mijn agenda: deze avond even niets. Weekenden die overlopen van de afspraken of te korte nachten? Ja, ook die komen (helaas) nog vaak voor. Maar ik probeer er ook op te letten dat ik doordeweeks zoveel mogelijk goede nachten maak, af en toe even niets doe en bewust gas terugneem. Dat doe ik bijvoorbeeld ook door regelmatig de natuur in te gaan en lange wandelingen te maken. Op tijd rust nemen maakt je een gelukkiger mens. Tijd voor jezelf. Kiezen voor jezelf.
Een manager op kantoor zei me laatst iets in de zin van ‘blije koeien geven meer melk’. Daar ben ik het mee eens: je kunt pas iets betekenen voor een ander en echt productief zijn op je werk of aandacht hebben voor de wereld om je heen als je goed voor jezelf zorgt. Vaker voor jezelf kiezen is minder vaak over je grenzen heen gaan. En dat is een hele belangrijke les, die je niet vroeg genoeg kunt leren wat mij betreft. Een burn-out is echt geen pretje en het herstel gaat met pieken en dalen, maar uiteindelijk ben ik er veel sterker uitgekomen en geniet ik nu veel meer van (de kleine dingen in) het leven. Dat gun ik iedereen!
Heb jij ooit (bij iemand in je omgeving) een burn-out meegemaakt?
Oh, dit is zo herkenbaar. Ik heb dan weliswaar geen burn-out gehad, maar ik herken wel veel en moet me ook aan veel van deze ’tips’ houden: nee zeggen tegen een ander is ja zeggen tegen jezelf, doen wat ik leuk vind en rust nemen!
Wat een mooie lessen en een heel inspirerend artikel! Wat mooi eigenlijk dat je erbij stilstaat wat de burn-out je niet alleen aan nare dingen heeft opgeleverd, maar vooral wat voor lessen het je heeft geleerd. Ik kan me voorstellen dat een burn-out en vooral het herstel daarvan een enorme leerschool zijn. Eerlijk is eerlijk, ik weet dat ik ook moet oppassen voor een burn-out. Niet zozeer specifiek op dit moment, maar ik heb wel over het algemeen de neiging om altijd ja te zeggen, te weinig rust te pakken en iets te veel hooi op mijn vork te nemen. Ik probeer er nu, hoe lastig ook soms, meer tijd voor vrij te maken om even uit te rusten, omdat ik merk hoe goed dat me doet. Je tip om gewoon eens iets spontaans te doen dat je leuk vindt en de verplichtingen even te laten liggen, vind ik een goede. Ik denk dat dat me ook al heel erg zou kunnen helpen.
Dank voor je mooie reactie Romy. Het is zeker een enorme leerschool, maar achteraf gezien kan ik alleen maar blij zijn dat ik hem mocht leren. Alles wat je meemaakt, maakt je uiteindelijk alleen maar sterker. Ik denk dat het uiteindelijk niet gaat om wat je allemaal doet, maar het gevoel dat je daarbij hebt. Dus als jij het fijn vindt om veel dingen tegelijk te doen dan is dat helemaal oke. Als je het gevoel hebt dat je af en toe meer rust nodig hebt, dan kun je daar zeker bewust bij stilstaan en tijd voor jezelf nemen! Succes!
Het zijn lessen die voor iedereen belangrijk zijn. Ik heb gelukkig geen burn out gehad, maar probeer je lessen ook toe te passen in het leven. De ene keer al met meer succes dan de andere.
Op het werk zijn er 2 collega’s al lang thuis met burn-out en hoe graag ze ook willen terugkomen, het gaat nog niet. Heel erg jammer en ook wel confronterend.
Absoluut zijn het lessen voor iedereen, zeker weten! En het toepassen ervan gaat inderdaad niet altijd even soepel, zolang je je er maar van bewust bent.
Mooi dat je dit deelt, Amy. Heel herkenbaar omdat ik zelf overspannen ben en nu nog aan het herstellen ben. Ik denk ook dat je het gerust een burn-out kunt noemen. Vooral dat punt met alles zélf willen doen, oh my, daar herken ik mezelf helemaal in. Gelukkig gaat het nu een stuk beter. :)
Dank voor je openheid Paula. Het punt dat jij noemt is iets waar veel mensen met stressklachten tegenaan lopen. Zolang je je bewust bent wat jouw knelpunten zijn kun je er actief mee aan de slag. Veel sterkte!
Dit is ook een gevoelig onderwerp om over te schrijven/praten, vandaar dat je er nooit eerder over begon waarschijnlijk. Wat normaal is. Momenteel heb ik het heel zwaar wegens stress op het werk, maar van een depressie of burn-out is helemaal geen sprake. Toch ken ik verschillende mensen in mijn omgeving die er wel mee te maken hebben.. helaas.. De één duwt iedereen weg, de ander gooit het in de alcohol, en zo ken ik er nog een paar.. Ik vind het altijd zo jammer dat mensen niet snel genoeg kunnen geholpen worden..
Absoluut. Ik vond het iets van mijzelf en zolang je er middenin zit, is erover schrijven niet verstandig vind ik. Achteraf terugblikken gaat met meer afstand en leek mij beter.
Knap dat je dit zo open deelt! De tips lijken zo vanzelfsprekend, maar het zijn zaken waar iedereen weleens tegen ‘zondigt’ denk ik… Soms is het inderdaad gewoon zo moeilijk om jezelf even op de eerste plek te zetten.
Super bedankt voor je verhaal en super knap dat je er over kunt praten. Het is voor mij weer een mooie herinnering dat ik het nu ook eventjes rustig aan moet gaan doen.
In 2014 heb ik zelf ook thuis gezeten met een burn-out en ik merk dat het nog steeds een erg gevoelig onderwerp is. Maar hoe rot het ook is, je wordt er wel sterker door en je leert er een hoop van.
Dank voor je reactie Mike! Ik denk dat als je ermee te maken hebt gehad, je inderdaad wel altijd alert moet/zult blijven op de signalen. Maar omdat je ze goed herkent zul je ook tijdig op de rem trappen denk ik.
Ik vind het verschrikkelijk te zien hoeveel mensen (ook in mijn omgeving) te maken krijgen met burn-out verschijnselen. Zelf ben ik ook een tijdje te hard gegaan, en dat heb ik goed gemerkt. Hoewel ik het soms vervelend vind dat ik nu nog steeds, tenminste zo lijkt het, minder kan hebben dan ervoor, waardeer ik tegelijkertijd inderdaad ook écht de levenslessen die ik erdoor heb opgedaan. Ik kan mezelf nu al een heel stuk beter accepteren en mezelf de rust gunnen die ik nodig heb. Wat je zegt; af en toe komen er nog steeds veel te volle weken of weekenden voorbij, maar nu weet je in ieder geval dat daar wel iets tegenover moet staan. Daar ben ik al heel dankbaar voor! Mooi om jouw lessen te lezen en zoveel te herkennen :)
Mooi artikel, Amy! Blij dat je er zo toch wat positiefs uit hebt weten te halen :)
Wat een mooi, open en eerlijk artikel heb je ervan gemaakt. Mag je zeker wel trots op zijn! Lijkt me erg lastig, ik heb er zelf ooit tegen aan gezeten, weet niet hoe het is het te hebben. Maar vanuit mijn omgeving wel eens meegemaakt. Mooi dat je er positief tegenaan weet te kijken<3
Oeh ik herken dit echt heel erg en ik vermoed dat ik echt op het puntje van burn-out zit. Daarom probeer ik nu ook zoveel mogelijk dingen los te laten. Blogritme van 3 keer per week publiceren? Van de baan. 1 keer per week is genoeg. Zoals met alles: het moet leuk blijven voor jezelf en als het dat niet is, dan moet er wat veranderen. Op dit moment ben ik ook heel erg zoekende naar de dingen waar ik altijd blij van werd én wordt en dat dan weer vaker doen. Mijzelf terugvinden eigenlijk. :-)
Dank voor je openhartige reactie Inge! Wat vervelend dat het even niet lekker gaat. Het is heel goed om even terug te gaan naar de basis en te kijken wat jouw drijfveren zijn en waar jij blij van wordt. Neem je tijd en je rust, dan vind je jezelf uiteindelijk echt weer terug. Enne.. blogritme? Wie zegt dat je überhaupt een blogritme moet hebben, het is toch een hobby? Ooit MOEST ik 4 artikelen per week publiceren van mijzelf. Dat werd 3, later 1 en inmiddels heb ik het helemaal losgelaten. Komt er niks? Dikke pech. Staat er wel iets: top. Juist door dat echt compleet los te laten vond ik het bloggen weer leuk en schrijf ik nu grotendeels artikelen die 100% mij zijn.
Inderdaad precies dat: het moet van mijzelf, dat bloggen van zeker 3 keer per week. Maar ik had er op die manier geen plezier meer in en ik merkte dat ik ook afdwaalde van mijn intentie om ooit te gaan bloggen. Ook qua werk ben ik heel erg zoekende, omdat ik ook daar niet helemaal happy in ben. Dan is die rust vinden nog belangrijker! :-)
Wat een confronterende post.. Ik heb dan officieel geen burn out maar het lijkt er wel heel erg veel op. Het is ontzettend lastig en de vooroordelen zijn groot inderdaad. Wat fijn om te lezen dat je er sterker door bent geworden. Dat hoop ik op een dag ook te kunnen zeggen, liefs Josine
Verrassend herkenbaar! Ik heb zelf nooit een burn out gehad maar ben enkele maanden geleden wel terug gefloten door mijn huisarts omwille van stressklachten. Het gaat nu veel beter, maar af en toe kan het me toch nog eens overvallen. Dan houd ik zeker je tips in het achterhoofd! ;-)
Wat mooi en oprecht geschreven! Het zijn inderdaad punten die gewoon heel erg belangrijk zijn, ook al liggen ze voor de hand: het wordt maar al te vaak onderschat hoe belangrijk het is om rust te nemen en dingen voor jezelf te doen, terwijl je pas kunt functioneren als je goed in je vel zit – zowel fysiek als mentaal. Hopelijk lukt het de komende tijd om beter de balans te vinden!