Kosterhavet National Park: ongerept natuurgebied aan de Zweedse westkust

Het stond al jarenlang hoog op mijn must visit lijstje: Kosterhavet National Park. Dit is het eerste nationale zeepark van Zweden, met een waanzinnige kustlijn van strandjes en rotsachtige eilanden. Afgelopen zomer was het dan eindelijk zover, toen we vroeg in de ochtend aan boord stapten van de boot die ons naar de Kostereilanden zou brengen. Het werd voor mij het hoogtepunt van onze reis en kan je vertellen: ik kan niet wachten om terug te gaan!

Over Kosterhavet National Park

Eerst even kort wat informatie over het gebied. Kosterhavet National Park is ingesteld in 2009 en is sindsdien een van de grootste nationale parken van Zweden. Bijzonder aan het gebied is dat het een marien nationaal park is, dat bestaat uit zo’n 39.000 hectare zee en minder dan 900 hectare land. Het nationale park is langgerekt en loopt helemaal van Strömstad (vlakbij de Noorse grens) in het noorden en Grebbestad in het zuiden.

Het gebied kent vele zeealgen en zeedieren, die nergens anders in Zweden voorkomen. Dat heeft onder meer te maken met de Koster-fjord, die zo’n 200 meter diep is en vooral relatief koud én zout. De ecosysteem van deze fjord en het oceanisch water dat hier naartoe stroomt, zorgen ervoor dat veel diepzeedieren heel dicht bij de kust kunnen leven. Heel bijzonder! Van de maar liefst 12.000 dier- en plantensoorten komt ongeveer de helft voor op het land en de helft onder water.

De Koster eilanden

Naast het grote deel van de zee, bestaat Kosterhavet ook uit enkele eilanden, met name in de archipel die ten zuiden ligt van de Koster. Daarnaast zijn er de Koster eilanden, die op zo’n 10 kilometer afstand liggen van Strömstad. Het is een groep eilanden, waarvan de twee grootsten Noord-Koster en Zuid-Koster zijn. Deze eilanden kennen een rijke natuurlijke geschiedenis en je ziet hier dan ook een enorme variëteit aan natuurschoon. Je loopt zo van een rotsachtig gebied de bossen in en ergens anders vind je weer zandstrandjes. Officieel behoren deze eilanden overigens niet helemaal tot het nationale park, maar het is wel een mooi startpunt om het gebied verder te ontdekken.

Beide eilanden zijn geheel autovrij. Op Zuid-Koster kun je wel fietsen en golfkarretjes huren om mee rond te rijden, maar op Noord-Koster kun je het beste gewoon lekker wandelen vanwege de rotsachtige omgeving. Je kunt ook boten en kano’s huren om het natuurgebied verder te verkennen. Er wonen ongeveer 300 mensen permanent op beide eilanden en op Zuid-Koster vind je dan ook gewoon een supermarktje en wat restaurantjes. Wil je een nachtje blijven? Dat kan! Boek een kamer in het Ekenäs hotel, huur een hutje (stuga) of overnacht op de camping. Omdat dit gebied een natuurreservaat is, geldt het Zweedse allemansrecht hier niet.

Overigens een bijzonder detail: visserij en landbouw zijn erg belangrijk voor de Koster eilanden. Al in de 17e eeuw werd er kreeft geëxporteerd naar Nederland!

Ons bezoek aan de Koster eilanden: Nord-Koster

Het is vroeg op de dag als we aankomen in Strömstad, om daar de veerboot te nemen (een tocht van 45 minuten met Kosterbåtarna, vertrekpunt Norra Hamnen) naar de Koster eilanden. De boot meert op verschillende plekken aan, wij beginnen onze dagtocht bij Västra Bryggan op Nord-Koster, met een oppervlakte van 4 km² het kleinste eiland van de twee. Op dit eiland vind je twee gemarkeerde wandelroutes, van respectievelijk 3,5 (oranje route) en 4 (witte route) kilometer, die elkaar gedeeltelijk overlappen. We besluiten gewoon een van de routes te gaan wandelen en wel te zien waar we uitkomen.

We beginnen onze tocht met een kleine beklimming naar de vuurtoren die sinds 110 jaar weer in gebruik is. Vanaf de heuvel waarop deze vuurtoren staat heb je een waanzinnig uitzicht over de Koster archipel. We staan ons hier echt te vergapen aan het water, de grijze eilandjes en het vele groen. Zo mooi!

Nord-Koster camping

Vanaf de vuurtoren lopen we door en via bosrijke paden komen we bij de camping van het gebied. Eh oeps, die lag niet aan de wandelroute. We blijken een verkeerde afslag te hebben genomen en daardoor zijn we flink afgedwaald.. wel leuk om hier even een kijkje te nemen. Het is een erg basic camping met alleen maar tenten (logisch, je kunt hier immers niet met de auto komen dus die caravan kun je lekker thuis laten) die tussen de hoge bomen staan. Ik weet het niet helemaal zeker, maar er lijkt geen elektra te zijn en je ziet hier dan ook alleen mensen wandelen, lezen, of zich vermaken in en rondom de zee. Wat een rust straalt deze plek uit! Het is dat we geen tentje bij ons hebben, maar hier zou ik graag eens enkele nachten verblijven.

Beteshagen naturreservat

We lopen wat langs het water af en wandelen vervolgens Beteshagen naturreservat in. Je kunt hier onder meer paarden, koeien, geiten op je pad treffen en die zien we even verderop dan ook staan. Leuk! Het is echt bizar hoe divers en uiteenlopend de omgeving hier is. We lopen op een gegeven moment in een gebied met alleen maar stenen, rotsen en keien. Dit landschap schijnt gevormd te zijn door de druk van tonnen ijs uit de IJstijd. Vrij indrukwekkend! Wandel je hier doorheen, dan loop je echter door dennenbos en zo komen we langzaam weer in de buurt van het startpunt van die ochtend: Västra Bryggan.

Met de veerpont naar Syd-Koster (Zuid-Koster)

Vanaf Västra Bryggan gaat er gedurende de zomermaanden een kabelveerboot naar de overkant. Het overtochtje van 58 meter kost SEK 10, wat grofweg neerkomt op een Euro per persoon. In de wintertijd kun je het beste de reguliere boten nemen. Langzaam zien we het weer wat betrekken, dus let’s hope for the best!

Syd-Koster (Zuid-Koster) is met 8 km² ongeveer tweemaal zo groot als haar zustereiland. Het is zoals eerder genoemd wat minder rotsachtig en er zijn betere paden, dus je kunt hier makkelijker fietsen. Ondanks dat het groter is, is Syd-Koster nog steeds erg overzichtelijk. In het midden van het eiland vind je een klein centrum (‘Torget’) met een ICA supermarkt, een schooltje en meer van dat soort praktische zaken. Op Zuid-Koster vind je vier hiking routes, die ook goed met elkaar te combineren zijn.

Het eiland kent trouwens een rijke historie als het gaat om haringvangst. Zo rond een eeuw geleden was er zoveel haring in dit gebied, dat de vis letterlijk tegen de kades opzwom. Het werd een gouden (zilveren?) handel, maar de haring verdween plotsklaps en daarmee ook de hele industrie. Er is slechts nog een kleine fabriek die aan deze tijden herinnert.

Kosters Trädgårdar 

We besluiten geen fiets te huren, maar ook nu gewoon te lopen. We komen uit bij Kosters Trädgårdar, een biologische permacultuur boerderij. Het idee is dat het voedsel wordt verbouwd in een zo natuurlijk mogelijk ecosysteem. Ongeveer 80 procent van al het eten uit het restaurant en café komt hier vandaan. Heb je mijn artikel over Rosendals Trädgård in Stockholm gelezen? Hetzelfde gevoel van Rosendals kreeg ik ook hier! Na een kleine fika (wat drinken met wat lekkers), wandelen we weer door.

Uitzichtpunt Valfjäll

Nadat we het kerkje van Zuid-Koster hebben bezocht, beklimmen we via steile trappen de 59 meter hoge berg naar Valfjäll, het hoogste punt van Zuid-Koster. Hier heb je een magnifiek uitzicht over de hele Koster-archipel en kun je Hvaler (Noorwegen) zien liggen. Als je geluk hebt spot je misschien ook wel een walvis! Op Valfjäll staat ook een zwarte, vier meter hoge stenen stortplaats uit 1912. Het uitzicht is prachtig!

We staan goed en wel boven als de lucht heel donker wordt en het begint te donderen. Snel naar beneden en voor we goed en wel beneden zijn regent het pijpestelen. We maken de overweging: gaan we nog (door de regen) naar het Naturum wandelen of terug naar de haven? Het einde van de dag nadert en de meeste eetgelegenheden zijn al dicht, dus we besluiten door de regen naar de haven te lopen en te wachten op de eerstvolgende boot, terug naar Strömstad.

Een bezoek aan Kosterhavet National Park: mijn conclusie

Wauw, wat kan ik meer zeggen dan dat ik enorm heb genoten van ons bezoek aan Kosterhavet. Het enthousiasme is vast uit mijn woorden op te maken. Wat ik zo fijn vond is dat ik me écht afgezonderd voelde van de rest van de wereld. Geen auto’s, geen stadsgeluiden, alleen maar natuur. Het is een rust die je in Nederland gewoon niet vindt. De eilanden zijn overzichtelijk, rustig en bieden zoveel diversiteit.

Al met al wandelen we deze dag zo’n 20 kilometer: een mooi aantal kilometers op zo’n dag. Wat we echter niet gedaan hebben, is Kosterhavet National Park verkennen per kajak of bootje. Dat wil ik heel graag nog eens doen en graag zou ik ook eens back to basic gaan kamperen in dit natuurgebied. Die gaat op het lijstje, maar wat ben ik blij dat we deze dagtocht hebben ondernomen. Een dikke aanrader voor iedere natuur- en Zweden liefhebber!

Meer zien van Kosterhavet? Bekijk dan eens mijn video over onze roadtrip door Noorwegen en Zweden, hierin zitten verschillende beelden van dit natuurgebied.

Vertrekken vanuit Strömstad? Kijk hier voor overnachtingen:

Booking.com

Bewaren voor later via Pinterest