Wanneer je besluit af te reizen naar het noorden van Scandinavië, dan treed je het land van de Sami binnen. Het Sami volk is het enige oorspronkelijke en inheemse volk dat Europa kent en vormt een belangrijke culturele en historische pijler uit de geschiedenis van Scandinavië. Op verschillende plekken in Zweden kun je kennismaken met de cultuur en gebruiken van dit van oorsprong nomadische volk. Lappstaden is zo’n plek: dit kerkdorp is de grootst bewaarde Sami nederzetting ter wereld.
De totstandkoming van Lappstaden
Het is aan het begin van de 17e eeuw dat in Lapland de eerste kerken gebouwd worden. De kerk van Arvidsjaur werd voltooid in 1607. De kerk wilde de Sami het Christendom en Christelijke leer bijbrengen en als gevolg daarvan werd er een wet opgesteld dat men een minimaal aantal kerkdiensten per jaar moest bijwonen.
Best lastig voor een nomadisch volk, dat voor een groot deel van de tijd rondtrok met hun rendieren. Daarom bouwde men op de route naar de kerk tenten (gåhties of goahties), waarin de sami konden overnachten. Omdat de afstanden in het noorden van Scandinavië sowieso lang kunnen zijn, bouwde de lokale bevolking vlakbij de kerk een aantal hutten waar kerkgangers konden huisvesten tijdens hun bezoek aan de kerk. In Arvidsjaur kwam er een sectie voor de Sami (Lappstaden), een sectie voor boeren en een sectie voor handelaren. Iedere sectie had zijn eigen hutten en vandaag de dag bestaat alleen Lappstaden nog.
Lees meer: Bezoek openluchtmuseum Jamtli: een reis terug in de tijd
In totaal kwamen er 71 van die kerkdorpen, waarvan Lappstaden er één is. Inmiddels zijn er nog 16 over, waarvan Gammelstad in Luleå de grootste is.
Uniek in zijn soort en nog altijd in gebruik
Lappstaden is dus gesitueerd in het centrum van Arvidsjaur en biedt de grootste verzameling bos-Sami hutten in heel Lapland. Je ziet hier vooral veel pyramide vormige woningen, die eigenlijk een combinatie vormen van de oorspronkelijke ronde tenten en de vierkante houten woningen van de Sami. Er staan ongeveer 80 gebouwen, waarvan een gedeelte wordt gebruikt als opslag en een gedeelte om in te wonen.
Lappstaden is nooit gebruikt als permanente bewoning, maar wel als tijdelijke logeerplek tijdens kerkelijke festiviteiten. Denk aan begrafenissen, dopen en huwelijken. Zelfs vandaag de dag is Lappstaden nog in gebruik door het Sami volk. Ieder jaar in het laatste weekend van augustus vindt het Storstämning feest plaats, waarbij Sami elkaar ontmoeten tijdens een bijeenkomst van de Sami association. Er zijn spellen en wedstrijden. Een levendige en positieve vibe dus. Lappstaden is dus niet per se een openluchtmuseum: de traditie leeft hier nog!
Lees meer: Messaure, een verlaten dorp in Noord-Zweden
Onze ervaring
Er worden hier in de zomer diverse rondleidingen gegeven, maar wij kozen ervoor om zelf even rond te dwalen in Lappstaden. Dat kan prima zonder gids, want er staan verschillende borden met uitgebreide uitleg in meerdere talen. Diverse hutten stonden open, zodat je kunt zien hoe men er gebruik van maakt. Ook zaten er een aantal mensen in traditionele kleding met de hand sieraden te maken. Deze sieraden zijn heel opvallend en kom je hier in het noorden overal tegen. Ik vond het zelf erg bijzonder om hier rond te lopen en een stukje cultuur van dit bijzondere volk te ontdekken.
Meer informatie
Lappstaden
Borgargatan
933 31 Arvidsjaur
Lappstaden is het hele jaar geopend en gratis toegankelijk.
Rondleidingen worden tussen 15 juni en 15 augustus dagelijks gehouden om 18.00 uur. Kosten: 100 SEK per persoon. Taal: Zweeds en Engels
Meer leren over de Sami cultuur? Bekijk de site van Visit Lapland voor informatie.
Mijn naam is Amy, ik ben 32 jaar en woonachtig in het zuiden van Nederland samen met man en hond. Sommarmorgon is het Zweedse woord voor zomerochtend. Een van mijn favoriete momenten, bij voorkeur wanneer ik zelf daadwerkelijk in Zweden ben. Of ergens anders; waar mijn ambitie en reislust me dan ook brengt.
Zolder je nog eens wat, ik was totaal niet op de hoogte van het bestaan van die huizen; ik dacht dat ze vooral in tenten woonden.
Lappstaden… ik had er nog nooit van gehoord. Wel interessant hoor!
Cynthia plaatste onlangs.. Sinterklaas Bloghop: Win een canvas!
Ontzettend interessant dit! En ik hou hier van. Ben gek op de geschiedenis van de wereld. Ik ben ook wel benieuwd naar hun interieur. Waren ze daar toen al mee bezig om het gezellig te maken of kon ze dat niet schelen? Mega interessant!
Superinteressant weer! Blijft tof om hier meer over te leren.
Audrey plaatste onlangs.. Employer branding #3: hoe schrijf je een goede vacaturetekst?
Altijd leuk om meer over de cultuur te lezen. Ik had nog nooit van Sami gehoord en ze komen uit Europa. Informatief en interessant.
Auteur
Ja, dat is wel bijzonder he? Een bevolking waar veel mensen in Midden- en Zuid-Europa eigenlijk maar weinig van weten.
Auteur
Thanks Audrey! Het noorden van Europa heeft een heel interessante cultuur en geschiedenis :)
Superleuk! Ik ben nog nooit in Scandinavië geweest maar wel benieuwd. Dat komt vooral door het koude weer en hoge prijzen. Als ik een tripje boek wordt het dan eerder een warm land. Ik had laatst een detectiveserie gezien en daar kwamen de Sami in voor… ik had er eerst nog nooit van gehoord. Lijkt me bijzonder om te zien, die huisjes.
Jitske Jepma plaatste onlangs.. Yoga tijdens zwangerschap: 9 tips voor een veilige yoga practice
Auteur
Hoi Jitske, dank voor je reactie! Waar komt je idee van hoge prijzen en koud weer vandaan? Dat is toch een beetje een vertekend beeld.. check vooral mijn andere artikelen!
nog nooit van gehoord maar wel leuk om eens een keer over te lezen!!
Wat interessant! Had er nog niet eerder van gehoord ook
Auteur
Dat kan ik me voorstellen. Spreekt het je aan er eens naartoe te gaan?
Prachtig natuur! Wij gaan skien in Finse Lapland in 2020. Super spannend & leuk!
Auteur
Super gaaf, mooi vooruitzicht!
Wat leuk om te lezen als Scandinavië genieter. Ik heb 1x de Samí ontmoet tijdens mijn vakantie vlakbij Kiruna . Erg leuke ervaring om te zien en te horen. Dit dorp kende ik nog niet. Leuk om de geschiedenis hiervan te lezen. Mooie blog!
Samira | Greatest location plaatste onlangs.. Bijzonder overnachten in Drenthe
Auteur
Oh wauw, ik ben wel benieuwd naar je ervaring! Waar ben je precies geweest toen?
Interessant! Zo leer je weer eens wat bij. :)
Ik vind dat het een enorm rustige uitstraling heeft. Dat spreekt me direct aan.
Auteur
Dat heeft het ook, er heerst echt een hele fijne en rustige sfeer.
Lijkt me leuk en interessant om een keer in het echt gezien te hebben!
Wat lijkt me dat enorm bijzonder om zo’n Sami nederzetting te zien. Zou heel graag eens naar het noorden van Zweden gaan ;)
Maaike | Travelbliss plaatste onlangs.. Tränenpalast in Berlijn: dit mag je absoluut niet missen!
Auteur
Ik vond het zelf ook erg bijzonder om hier even rond te lopen. Toch een hele andere cultuur dan die van ons.
Oww waauw…Superleuk om daar een keertje te bezoeken. Geweldig dit
Wat een gave ervaring dit!
Oh wauw, dit ziet er wel heel bijzonder uit. Lijkt me echt een prachtige ervaring :-)
Lijkt me enig om daar eens te mogen overnachten.