“De eerste Göteborgers waren Hollanders”. Die uitspraak las ik vorige week op een houten schot dat rondom een bouwproject hier in de stad staat. Er wordt veel gezegd en geschreven over de rol van Nederlanders bij de totstandkoming van Göteborg. Maar wat is er waar? Die vraag vind ik extra interessant vanwege het 400-jarige bestaan van de stad! Tegelijkertijd is er zoveel meer te leren over onze nieuwe thuisstad. Veel dat ik ongetwijfeld nog niet weet. Ik bezocht daarom Göteborgs stadsmuseum om meer te leren over de historie van deze bruisende stad.
Over het stadsmuseum van Göteborg
Het stadsmuseum van Göteborg is gevestigd in het voormalige pakhuis van de Zweedse Oost-Indische Compagnie. Dit is een prachtig en énorm gebouw uit de 18e eeuw dat midden in het centrum van Göteborg staat. Ooit was dit het hoofdkwartier van de Zweedse Oost-Indische Compagnie, maar nadat de handelsorganisatie stopte in 1813 kocht de Zweedse overheid dit pand.
In 1861 werd het stadsmuseum opgericht. Het museum bevatte alles van stenen bijlen en kunstcollecties tot de nieuwste landbouwmachines. Al snel hadden ze meer ruimte nodig en eind 19e eeuw betrokken zij het voormalige pakhuis, waar ze nu nog gevestigd zijn. Een enorm, maar vooral ook prachtig gebouw! Alleen al daarom is het de moeite waard om hier eens langs te gaan.
Vandaag de dag is het Göteborgs stadsmuseum een cultuurhistorisch museum met een indrukwekkende collectie van stukken en documenten die gezamenlijk het verhaal vertellen van een stad in beweging. Het museum geeft je meer informatie over West-Zweden en Göteborg toen en nu, maar heeft ook veel tijdelijke collecties met vaak een actueel thema. In 2014 won het museum de prijs van Zweeds museum van het jaar.
Een reis van 400 jaar
In 2021 bestond Göteborg 400 jaar, iets dat om welbekende redenen maar mondjesmaat gevierd werd. Dat feest staat voor 2023 alsnog op de planning. Het Göteborgs stadsmuseum staat er in ieder geval uitgebreid bij stil. Als ik vanuit de centrale hal de trap op loop naar het eerste deel van de tentoonstelling, wijzen verschillende bordjes me al op de ‘400-year journey’ die ik ga afleggen.
Als ik binnenkom, beginnen we echter al zo’n 12.000 jaar geleden, als het vasteland van west-Zweden nog vast zit aan Denemarken. Van de jagers en de verzamelaars gaan we naar de Vikingen in een overzichtelijke tentoonstelling, met veel mooie objecten. Dit eerste deel is al super interessant!
Meer musea bezoeken in Göteborg? Denk bijvoorbeeld aan het Volvo museum!
Het verhaal van Göteborg
En dan gaan we naar het vrij recente verleden van Göteborg. Meer dan 100 jaar voor de stichting van Göteborg, was er een ander dorpje hier aan de Göta rivier. De naam? Nya Lödose. Dit plaatsje werd in 150 jaar diverse keren aangevallen tijdens oorlogen tussen de Noren, Denen en Zweden. Uiteindelijk wordt er besloten tot de bouw van een nieuwe stad, Göteborg, dat gebouwd werd naar Hollands voorbeeld. Daarbij werd gekeken naar hoe goed het verdedigbaar was en tijdens de bouw gewerkt met o.a. rechte straten, pleinen en kanalen.
Door een oorlog wordt ook deze plaats compleet verwoest. Niet lang daarna wordt er een nieuwe poging gedaan tot het bouwen van een ideale stad. Maar hoe moet zo’n nieuwe stad er dan uitzien? Hoe die ideeën tot stand kwamen, wordt in het museum op een leuke manier getoond. 4 juni 1621 wordt gezien als de officiële geboortedag van het Göteborg zoals we dat vandaag de dag kennen.
De rest van de route brengt me langs diverse onderdelen die redelijk chronologisch met de tijd meegaan. Hoe zag het leven er 400 jaar, of 300 jaar geleden uit? En hoe verhoudt zich dat tot de huidige tijd? Het is erg leuk om zo bij elkaar te zien wat er nog over is van de stad van toen en hoe dat er nu uitziet.
Maar ook moderne ontwikkelingen, zoals de transformatie die Eriksberg en Lindholmen hebben gemaakt, komen voorbij. Van scheepswerf naar moderne woonwijk met duizenden inwoners. Tof! Het museum vroeg aan inwoners van de stad wat zij typisch Göteborgs vonden en dat onderdeel is erg leuk om doorheen te lopen. Hier hebben ook zeer cultuurspecifieke dingen als taalgebruik en humor een plekje gekregen.
Interactief en afwisselend
Al met al is het een behoorlijk interactieve én afwisselende tentoonstelling, waar ik behoorlijk wat uurtjes heb doorgebracht. Ik heb de stad die ik de afgelopen jaren steeds intensiever heb beleefd, hierdoor nog een stuk beter leren kennen. Alleen leuk voor insiders? Zeker niet. Göteborg heeft een interessant verhaal te vertellen en dat verhaal wordt hier op een hele leuke manier verteld in het Göteborgs stadsmuseum.
En hoe zit het dan met de rol van die Hollanders in deze stad? Daar geeft het museum maar heel beperkt informatie over. Eigenlijk zeggen ze: de bouw van alleen het eerste Göteborg is naar Nederlands model geweest. Ook is er een klein bordje waarop ze stellen dat niet zeker is of de eerste inwoners daadwerkelijk Nederlanders waren. Toch opmerkelijk, want nu dit jaar het 400-jarige jubileum van Göteborg gevierd wordt, zijn er o.a. diverse lezingen (in samenwerking met de Nederlandse Kamer van Koophandel in Zweden) over de rol van Nederlanders bij de ontwikkeling van en handel met de stad. Dus hoewel we dat zeker niet hoeven op te blazen, lijkt het me dat er toch meer over te vertellen is.
Tijdens mijn bezoek was er ook een tijdelijke tentoonstelling over Augusta Lundin, het eerste modehuis van Zweden. Ik heb er een klein stukje van gezien, maar kon vanwege tijdsgebrek helaas niet alles bekijken. Deze tijdelijke tentoonstelling is te zien tot 3 september 2023.
Meer Göteborg? Bekijk hier de overzichtspagina met alle informatie!
Meer informatie over het Göteborgs stadsmuseum
Adres
Norra Hamngatan 12, 411 14 Göteborg
Het museum ligt midden in de stad en is dus makkelijk te voet bereikbaar. Het museum beslaat 3 verdiepingen en is geheel rolstoelvriendelijk.
Openingstijden
Maandag: gesloten
Dinsdag & Donderdag: 10.00 – 18.00 uur
Woensdag: 10.00 – 20.00 uur
Vrijdag t/m zaterdag: 10.00 – 17.00 uur
Toegangsprijzen (maart 2023)
Volwassenen: 65 SEK (ca. €6)
Kinderen en jongeren tot 20 jaar mogen gratis naar binnen.
Voor 130 SEK kun je een museumkaart kopen waarmee je ook toegang krijgt tot de volgende andere musea: Göteborgs kunstmuseum, Maritiemmuseum Akvariet en Röhsska Museum. Voor senioren vanaf 63 jaar kost de museumkaart op vertoon van legitimatie slechts 100 SEK.
Bekijk de website van het museum voor meer informatie.
